Het familieregister De Roller
Deze pagina van de website gaat over de geschiedenis van het familieregister De Roller. Er zijn verschillende exemplaren van het familieregister. De kinderen van David van Sonsveld de Roller hebben hun eigen exemplaar geschreven (zie afbeelding 1). Het is zeker dat elke zoon een eigen register had. Of de dochters van David van Sonsveld de Roller ook een register hebben gemaakt is onduidelijk. Daarom kom ik graag in contact met de eigenaren van de andere registers of genealogiën De Roller. Zoekt u een bestemming voor uw register dan beveel ik het Zutphens Archief en Gelders Archief aan.
De verschillende registers zijn, met uitzondering van de laatste pagina's, identiek. Alleen het handschrift verschilt (zie afbeelding 2). De registers zijn overgeschreven van een vermoedelijk ouder exemplaar. De bron van de gegevens is niet bekend.
Het deel van het register dat de periode
voor 1600 beschrijft bevat fouten. De relaties tussen de De Rollers en het Amsterdamse
patriciaat zijn niet correct. De gegevens van het Amsterdamse patriciaat zelf zijn wel goed en lijken gebaseerd
te zijn op het Vaderlands Woordenboek van Jacbus Kok waarvan de tweede druk in 1785 is uitgegeven.
Het deel dat de periode tussen 1600 en 1700 beslaat komt niet altijd overeen
met gegevens in de archieven. Er missen takken van de familie. De gegevens van na 1700 zijn correct.
De registers zijn gedigitaliseerd en op deze website in de verschillende parentelen uitgewerkt.
Geschiedenis van het familieregister De Roller
Genealogie David Hendrik de Roller
De laatste gegevens in het familieregister hebben betrekking op gegevens van de familie Abbing. Het handschrift is afwijkend en ze zijn vermoedelijk door de familie Abbing toegevoegd (zie volgende alinea).
Het familieregister is in het bezit geweest van verschillende personen. Omdat het register intensief is gebruikt waren de rug en omslag niet meer origineel. Op de originele rug was de naam van de eigenaar vermeld. Aangezien de laatste De Roller die in dit register voorkomt David Hendrik is ga ik er vanuit dat hij de eigenaar van het register is geweest. Vermoedelijk is het register voor zijn overlijden naar de familie Abbing gezonden om het voor zijn kinderen te bewaren (zie parenteel Geert de Roller).
De eerste persoon waarvan duidelijk is dat deze het register in zijn bezit had is de heer Winold Abbing.
Hoe Winold Abbing aan het familieregister is gekomen is niet bekend. De familie Abbing is via
Geertruid Abbing verwant aan de familie De Roller. Derk Abbing, een broer van Geertruid Abbing, is
de opa van Winold. Winold Abbing is dus een neef van Geertruid Abbing en David Hendrik.
Winold Abbing is ongehuwd en na zijn overlijden, in 1878, erft zijn nicht
Winanda Geertruida Escher-Abbing het register. Na haar overlijden, in 1902, schenken haar zusters
Johanna Christina en Maria Arnoudina het register aan dr. Florentius Goswin Groneman.
Florentius Goswin Groneman is de kleinzoon van Johanna Theodora de Roller en Johannes Ludovicus Groneman.
De vader van Goswin, Johannes Casparus Theodorus Groneman, was goed bevriend met zijn neef Winold Abbing.
Na lang aandringen mocht hij het register van Winold lenen en hij heeft er uittreksels van gemaakt.
Zijn zoon Florentius Goswin had een brede belangstelling en hij was onder andere ook geïnteresseerd in
genealogie. Van zijn vader had hij van het bestaan van het register gehoord. Het register was ondertussen
in het bezit gekomen van Winanda Geertruida Escher-Abbing. Florentius Goswin Groneman mocht het register
voor langere tijd van haar lenen. Hij heeft een afspraak gemaakt met Winanda Geertruida om over het
register te praten. Deze afspraak is vanwege de slechte gezondheid van Winanda Geertuida niet
doorgegaan. Na het overlijden van Winanda Geertruida erft hij het register en neemt het op in
zijn archief.
Vervolgens komt register in het bezit van Johannes Ludovicus Theodorus
Groneman, een zoon van Florentius Goswin. Na het overlijden van Johannes Ludovicus Theodorus
komt het register in het bezit van zijn zoon Johan Goswin Evert. Van hier gaat het register naar een
kleindochter van Florentius Goswin, Johanna Jacoba Cornelia van Hoorn-Groneman, waar uiteindelijk het
hele archief van Florentius Goswin terecht komt. Na het overlijden van Johanna Jacoba Cornelia worden
haar nicht Elize en neef Hans de beheerders van dit archief. Door een toevallige samenloop van
omstandigheden komen zij in contact met de familie De Roller waarop Elize en Hans het register in november
2015 aan de De Rollers overdragen.
Van de correspondentie over het register tussen de families Abbing en Groneman zijn een aantal briefkaarten
in het archief van Florentius Goswin Groneman aanwezig alsmede zijn eigen aantekeningen over
de herkomst van het register (zie afbeelding 3). Ook is er correspondentie uit de jaren '70 van de vorige
eeuw van mijn oom Jan de Roller met Johanna Jacoba Cornelia van Hoorn-Groneman bewaard gebleven.
In deze brieven wordt het register genoemd maar men weet blijkbaar niet waar het register is.
Als het register wordt teruggevonden maakt Johanna Jacoba Cornelia kopiën van het register en stuurt
die naar mijn oom Jan.
   |
(bron: Archief Groneman)
Genealogie Lambert Tieleman de Roller
Lambert Tieleman was ongehuwd en woonde bij zijn zus Alida en zwager, Jan van Tright. In dit register zat
een nota voor boeken die door David van Sonsvelt Brink uit Ravenstein waren besteld. De nota dateert uit mei 1851.
Op de achterkant van de nota staan de gegevens van de persoon waar David van Sonsveld naar is vernoemd, David
van Sontsvelt. De vrouw van David van Sonsvelt Brink is Withia van Tright, een dochter van Jan van Tright en Alida de
Roller (zie afbeelding 4). Het lijkt erop dat zij het register van haar oom Lambert Tieleman heeft geëerfd.
Afbeelding 4. Familieportret 1851: David van Sonsvelt Brink met zijn vrouw Witia Engelina Judith van Tright en hun zoon David
(bron: data.collectienederland).
De laatste aantekeningen in het register kunnen door Jan van Tright zijn gemaakt en betreffen het overlijden van Lambert Tieleman en het huwelijk van
zijn zoon Willem Bruist Hendrik van Tright die predikant te Ooij was. Maar ze kunnen ook van de hand van David van Sonsvelt Brink zijn.
In het register is bij de gegevens van David van Sonsvelt Brink, in de kantlijn, zijn loopbaan vermeld. Deze toevoegingen
zijn van dezelfde hand.
Vermoedelijk is dit register hierna in het
bezit gebleven van de nazaten van de familie Brink tot het in april 2017 op een veiling in Rotterdam te koop werd
aangeboden. Ik zou graag meer willen weten over de achtergrond van dit register, wie het in zijn bezit heeft gehad, e.d..
Betrouwbaarheid van het familieregister De Roller
   |
Als het register in het bezit is van Johannes Ludovicus Theodorus Groneman gaat hij er ook mee aan de slag.
Hij heeft gerichte vragen over personen die in het register genoemd worden en hij neemt, in de jaren
'40 van de vorige eeuw, contact op met de archivaris en heraldicus de heer R.T. Muschart. De heer Muschart is
positiever over het register (zie afbeelding 6). Hij geeft aan dat hij de namen van de oude personen niet
is tegengekomen bij zijn werkzaamheden in de verschillende archieven maar dat hij wel de genoemde
familienamen kent. Deze familienamen heeft hij in diverse archiefstukken aangetroffen.
Verder vraagt Johannes Ludovicus
Theodorus informatie op bij verschillende archieven en ook hij maakt uittreksels van het register.
De gegevens uit dit familieregister zijn in de stamboom De Roller ingevoerd en er is geprobeerd andere bronnen te vinden waarin dezelfde relaties worden genoemd. Voor de oudere gegevens lukt dat (nog) niet. Wat opvalt is dat met name in de uitwerking van de vrouwelijke lijnen missers zitten. Zo worden de dames De Roller makkelijk gekoppeld aan 'vooraanstaande' families. Bij het controleren van de gegevens blijkt dan vaak dat er in de stamboom van deze families geen De Roller bekend is.
Als voorbeeld noem ik de familie Van Loon. Volgens het familieregister trouwde Elisa de Roller
in 1487 met Coenraad Pauw. Hun dochter Cornelia trouwde ook met een Pauw en hun dochter, ook een Cornelia,
was volgens het familieregister met Hans de Rooy getrouwd. Zij hadden een dochter Petronella die
in 1561 met Willem van Loon trouwde. Echter in de stamboom van de familie Van Loon is de vader van deze
Petronella een Lieve de Rooy en geen Hans. Het familieregister is hier niet correct en vermoedelijk zijn
personen verwisseld. De
verdere gegevens van de familie van Loon die in het familieregister zijn opgenomen zijn correct.
Een ander voorbeeld is Aeltjen Cattrijne de Roller die in 1685 met Bartholomeus Backer trouwde. Het
familieregister koppelt hun dochter Jacoba Constantia aan de Amsterdamse familie Valckenier. Bartholomeus Backer zijn familie komt uit de Achterhoek. Het gaat hier niet om de Amsterdamse familie Becker die relaties hebben met de familie Valckenier.
Ook bij de mannelijke De Roller kunnen vraagtekens geplaatst worden bij bijvoorbeeld
de geboorteplaatsen die in het register worden genoemd.
Volgens het register is Johan Henrick de Roller, net als zijn vader Joost in Bocholt geboren.
In de doop akten van Bocholt komt de naam De Roller niet voor. In de genealogie van Lambert Tieleman
is bij Johan Henrick vermeld dat hij in Groll is geboren. Dit is doorgestreept en veranderd in
Bocholt (zie afbeelding 7). Deze aanpassing kan erop wijzen dat hij, en mogelijk ook Joost wel in
Bocholt zijn geboren. Als de medische zorg in Bocholt beter was dan in Groenlo is het denkbaar
dat Joost en Johan Henrick in Bocholt zijn geboren maar in Groenlo zijn gedoopt. Als deze
hypothese juist is zijn de gegevens in het familieregister correct.
In de trouwboeken van Bocholt komt geen De Roller voor, wel komt De Ruller voor. Het
gaat hier om een verschrijving van de achternaam. Uit de namen van de partners blijkt
dat het om Richarda de Roller gaat, een dochter van Geert de Roller die trouwde met Henrik van Basten. Hun dochter Sibylla trouwde met Joost de Roller.
Volgens het familieregister zouden verschillende De Rollers, in de periode 1600-1650, burgemeester van Bocholt geweest zijn. In lijst met namen van burgemeesters van Bocholt ontbreekt de periode 1600-1650. Het familieregister kan op dit punt (nog) niet gecontroleerd worden.
Voor de 16e eeuw en het begin van de 17e eeuw wijken de gegevens in het familieregister af van de gegevens
in doopakten en processtukken en zijn niet als een vergissing te verklaren. Zo had Joost de Roller volgens het
familieregister een broer Jan die in 1652 met Maria Stenniken trouwde. Volgens het familieregister was
de vader van Joost en Jan een Johan de Roller die met een Smeertz was getrouwd.
In de doopgegevens van
één van de kinderen van Jan de Roller wordt een Henrick de Roller als getuige genoemd.
Uit processtukken over onroerende goederen blijkt dat dit de vader van Jan de Roller is. Deze Henrick de Roller
was getrouwd met een 'Van Munster' en had geen zoon met de naam Joost. Dus Joost en Jan de Roller zijn geen
broers.
Geert de Roller en zijn dochter Richarda komen niet in het familieregister voor terwijl Geert en Richarda, op grond van de trouwakte van Joost de Roller en Sibylla van Basten vermoedelijk wel verwant zijn met Joost. In de trouwakte is aangegeven dat er dispensatie voor het huwelijk is gegeven omdat Sibylla en Joost in 3e graad verwant zijn. Dit is vreemd omdat wel alle zijtakken, inclusief de vrouwelijke, in het familieregister zijn uitgewerkt. Op dit moment heb ik geen verklaring voor deze verschillen en ik weet ook niet hoe de verwantschap tussen Sibylla en Joost loopt.
Van de oudere De Rollers, de periode voor 1550, heb ik één
bevestiging gevonden in een andere stamboom. Bij navraag bleek de bron van deze andere stamboom het Centraal
Bureau voor Genealogie (CBG) te zijn.
Het CBG heeft een aantal kopieën van de eerste pagina's van het familieregister en een handgeschreven
uittreksel van het register (zie afbeelding 8). Op de kopieën van het familieregister staan
aantekeningen met zwarte inkt en in potlood. Het handschrift van de aantekeningen in inkt is van mijn
oom Jan. Op mijn vraag of ook bekend is hoe deze stukken bij het CBG zijn gekomen gaf men aan dat dit
niet bekend is. Voor zo ver ik weet zijn ze niet via mijn oom, die in Zuid Afrika, Kaapstad, woonde en
werkte, bij het
CBG gekomen. De stukken over de De Rollers die bij het CBG liggen zijn afkomstig uit,
of lijken gebaseerd te zijn op, het familieregister De Roller en zijn niet altijd betrouwbaar. Deze gegevens
moeten via andere
bronnen gecontroleerd worden. Het zou mooi zijn als het CBG deze controle kan uitvoeren maar zolang dit niet
het geval is dient alle informatie, gecontroleerd te worden door degene
die de gegevens
wil overnemen. Als deze controle achterwege blijft loopt men het risico een
kringredenatie te starten:
onbetrouwbare informatie betrouwbaar.
Samenvatting
Of een contact tussen Florentius Goswin Groneman en Winanda Geertruida Abbing een beter beeld van de bronnen van het familieregister zou hebben opgeleverd zullen we nooit weten. Dat de periode tussen 1370 en 1600 in het familieregister volledig op fantasie berust lijkt mij ook net een stap te ver. Mogelijk lukt het in de toekomst om dit deel van de familiegeschiedenis te ontrafelen. Op dit moment moeten we het doen met wat we hebben, een uniek stukje familiegeschiedenis en huisvlijt dat kritisch gelezen en op juistheid onderzocht dient te worden. Ook de gegevens die op deze website vermeld staan dienen kritisch gelezen te worden.
In het familieregister is de hele stamboom als parenteel van Lambert de Roller uitgewerkt en deze gegevens zijn overgenomen in de hier gepresenteerde stamboom De Roller. Daar waar het familieregister afwijkt van betrouwbaardere bronnen is het parenteel van Lambert de Roller afgebroken. Het vervolg wordt als een nieuw parenteel gepresenteerd. Voor de De Rollers houdt dit in dat de stamreeks van voor 1600 als 'parenteel Lambert de Roller' in deze website is opgenomen. Het gedeelte na 1600 is als 'parenteel Geert de Roller' in de website opgenomen. Ook personen die (nog) niet in de parentelen van Lambert of Geert passen zijn als los parenteel in de stamboom en website opgenomen.
Heeft u aanvullingen op de hier gepresenteerde gegevens, weet u waar de andere registers zijn, kent u de geschiedenis van de andere registers of heeft u tips hoe de periode voor 1600 onderzocht kan worden dan hoor ik dat graag. Uw aanvullingen zullen in de stamboom verwerkt worden. Uw reactie is welkom.